Përdorimi i internetit, E-blerësit dhe aftësitë digjitale
Përdorimi efektiv i internetit dhe aftësitë e forta dixhitale janë parakushte thelbësore për operacione të suksesshme të tregtisë elektronike. Të dhënat në lidhje me përdorimin e internetit, blerjet online të dyqaneve elektronike dhe aftësitë dixhitale në tregjet e CEFTA-s janë paraqitur në grafikët e mëposhtëm.
Sa i përket e-blerëqsve, të dhënat e Eurostat janë përdorur për të zbuluar sjelljen e blerjeve online të qytetarëve në tregjet e CEFTA-s. Të dhënat e fundit në dispozicion janë 2023, por jo për të gjitha tregjet, kështu që përfshihen të dhënat e fundit. Në këtë analizë përfshihen vendet: Shqipëri, Bosnjë dhe Hercegovinë, Kosovë*, Mal i Zi, Maqedoni e Veriut dhe Serbi (Moldavia nuk është përfshirë në bazën e të dhënave).
Burimi: Eurostat
Të dhënat për Shqipërinë janë nga Enti Kombëtar i Statistikave Burimi: Instituti Shqiptar i Statistikave (INSTAT), dhe për Kosovën janë nga Enti Shtetëror i Statistikave, nga viti 2020.
Përdorimi i internetit (English) in the last in last 3 months as a percentage of individuals (2023)
Burimi: Eurostat (Përdorimi i internetit në 3 muajt e fundit. Periudha referuese – në përgjithësi, është tremujori i parë i vitit – periudha prej 3 muajsh para anketës)
https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/isoc_ci_ifp_iu/default/table?lang=en&category=isoc.isoc_i.isoc_iiu
*Të dhënat janë nga Enti Kombëtar i Statistikave Burimi: Instituti Shqiptar i Statistikave (INSTAT), Enti Shtetëror i Statistikave, Kosovë* nga viti 2020
Në 3 muajt e fundit, një përqindje e individëve paraqitet nga baza e të dhënave e Eurostat (2023), dhe Kosova* tregon përdorimin e internetit prej 90.2% (të dhëna nga viti 2020) të individëve të renditur si vendi më i zhvilluar në Evropë.
Blerje online në 12 muajt e fundit (si % e individëve që kanë përdorur internetin brenda vitit të fundit)
Më e zhvilluara është Serbia me 64.2% të përdoruesve të internetit që kanë bërë një blerje online gjatë vitit të fundit. Serbia ndiqet nga Maqedonia e Veriut, Kosova* (të dhënat nga viti 2022), Bosnja dhe Hercegovina, Shqipëria dhe Mali i Zi (32.1%)
Burimi: Eurostat (Përdorimi i internetit në 3 muajt e fundit. Periudha referuese – në përgjithësi, është tremujori i parë i vitit – periudha prej 3 muajsh para anketës), https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/isoc_ci_ifp_iu/default/table?lang=en&category=isoc.isoc_i.isoc_iiu *Të dhënat janë nga Enti Kombëtar i Statistikave Burimi: Instituti Shqiptar i Statistikave (INSTAT), Enti Shtetëror i Statistikave, Kosovë* nga viti 2020
Sa shpesh blejnë blerësit në internet?
Kur bëhet fjalë për shpeshtësinë e blerjeve online, qytetarët në vendet e CEFTA-s kanë bërë kryesisht 1 ose 2 herë në tre muajt e fundit, veçanërisht në Maqedoninë e Veriut. Më shpesh ose 3 deri në 5 herë blerje online në 3 muajt e fundit bënë qytetarët e Kosovës. 6 deri në 10 herë përqindja e individëve që kanë përdorur internetin brenda vitit të fundit kryesisht kanë blerë përdorues të internetit online në Bosnjë dhe Hercegovinë.
Burimi: Eurostat 2023 Të dhënat e Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut nga viti 2021, Kosova nga viti 2020
Sa shpenzojnë e-blerësit në internet?
Qytetarët në tregjet e CEFTA-s kryesisht bëjnë porosi online me vlerë më pak se 50 euro. Midis tregjeve të CEFTA-s, e-blerësit në Bosnjë dhe Hercegovinë kanë pjesën më të lartë të blerësve që bëjnë porosi në internet midis 100 dhe 499 euro, krahasuar me tregjet e tjera. Blerjet online (3 muaj) midis 500 dhe 999 euro si përqindje e individëve që blenë online në 3 muajt e fundit janë të vogla në vendet e CEFTA-s.
Burimi: Të dhënat e Eurostat nga viti 2021
Nga bëjnë blerjet?
Blerjet online (3 muaj) kryesisht bëhen nga shitësit kombëtarë veçanërisht në Kosovë pothuajse të gjitha ose 98%. Nga shitësit nga vendet e tjera të BE-së, përqindja më e lartë e individëve që blenë online në 3 muajt e fundit bëhet në Mal të Zi.
Burimi: Eurostat (Blerjet online (3 muaj) si Përqindja e individëve që blenë online në 3 muajt e fundit), vetëm Kosova* (2020)
https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/isoc_ec_ibos__custom_11444869/default/table?lang=en
Të dhënat për Shqipërinë: Instituti Shqiptar i Statistikave (INSTAT), Maqedonia e Veriut: Enti Shtetëror për Statistika
Aftësi Digjitale
Përveç depërtimit dhe përdorimit të internetit, zotërimi i aftësisë digjitale është vendimtar për blerjet online. Treguesit e aftësive të përdoruesve të internetit përfshijnë pesë fusha kryesore të aftësisë digjitale: aftësitë e shkrim-leximit të informacionit dhe të dhënave, aftësitë e komunikimit dhe bashkëpunimit, aftësitë e krijimit të përmbajtjes digjitale, aftësitë e sigurisë dhe aftësitë e zgjidhjes së problemeve. Për t’u konsideruar se zotërojnë aftësi themelore ose mbi ato të përgjithshme digjitale, individët duhet të demonstrojnë kompetencë në të pesë treguesit përbërës në një nivel bazë ose mbi atë bazë. Metodologjia e përdorur për llogaritjen e këtyre treguesve u rishikua në vitin 2021, duke i bërë ato të pakrahasueshme me vitet e mëparshme. Përveç kësaj, të dhënat për Kosovën* në lidhje me aftësitë e përdoruesve të internetit janë nga viti 2019 dhe mund të mos përputhen plotësisht me ekonomitë e tjera të Ballkanit Perëndimor.
Burimi: Baza e të dhënave e Eurostat 2023, të dhëna për Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut 2021 dhe Kosovën* 2019
(https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/isoc_ec_inb21/default/table?lang=en&category=isoc.isoc_i.isoc_ie)
Zotërimi i aftësive themelore ose mbi ato themelore digjitale midis individëve në tregjet e Ballkanit Perëndimor në vitin 2023 mbetet shumë prapa asaj të BE-së (27), e cila qëndron në 55.6%. Mali i Zi kryeson me përqindjen më të lartë me 51.02%, ndërsa Shqipëria ka më të ulëtën me 24%.
